Maassluis en het water vormen een eenheid. Vanaf haar ontstaan (1343) tot aan de Eerste Wereldoorlog waren de mannen vooral vissers. Daarna vormde de sleepvaart het belangrijkste middel van bestaan. Nu vind je hier onder meer het enige Sleepvaart Museum ter wereld. 

Waarnemend burgemeester van Maassluis en historicus Gregor Rensen leidde mij rond door deze stad. Wij kennen elkaar van de Hollandia Netwerk Bijeenkomsten van Stichting PRET (Promotie Recreatie En Toerisme).   

Maassluis en de Monstersche Sluis

We begonnen onze wandeling bij de Monstersche Sluis. Met als bouwjaar 1343 is dit het oudste monument van Maassluis. In hutjes van riet en leem vestigden zich hier de eerste vissers.
Zij voeren met Loggers en Hoekers plus Schokkers. Deze laatsten werden genoemd naar het eiland Schokland in de toenmalige Zuiderzee. Ze verkochten hun paling en zalm maar ook haring op de Maassluise Markt. Aan de vissers dankt Maassluis zijn Groote Kerk en vele monumenten. 

Maassluis en de Eerst Wereldoorlog   

Totdat de Eerste Wereldoorlog de  visvangst en -handel stillegde. Daarna zat de klad erin. Behoudend van aard waren de vissers niet meegegaan in de stroom des tijds. Het in de 19^e eeuw begonnen stoomtijdperk hadden ze langs zich heen laten gaan.  
Anders dan hun concurrenten waren ze niet overgeschakeld van houten zeilschepen naar metalen motorschepen. Daardoor verloren ze het aan snelheid en meer. Tja… wie niet meegaat met de tijd…

Maassluis en het Gemeenlandshuis

Vanaf de Monstersche Sluis liepen we omhoog naar Hoogstraat nr 11. Hier huist in het Gemeenlandshuis (1626 het Erfgoedcentrum van Abraham Kuyper. ’’Dit is het mooiste monument van Maassluis’’, zegt Gregor Rensen. 
Boven de poort staan verschillende wapens waaronder ook dat van bouwheer Delfland. Op het dak zie ik meerdere dakkapellen. Binnen vergaap ik me aan de enorme schouw in de hoogheemraads kamer met zijn rijk gedecoreerde behang.

Abraham Kuyper geboren in Maassluis

Abraham Kuyper (Maassluis, 29 oktober 1837 – Den Haag, 8 november 1920) zag het levenslicht in Maassluis. Zijn vader was predikant van de Groote Kerk. Drie en een half na zijn geboorte verhuisde het gezin naar Middelburg.
Daar kwam hij tijdens zijn schooljaren in contact met lieden van de koopvaardij. Hun zeemansverhalen maakten diepe indruk op hem. Hij overwoog zelfs om schipper te worden. Uiteindelijk koos hij toch voor theologie.
In 1886 werd hij een van de leidende figuren van de Doleantie. Dit leidde tot een scheuring in de hervormde kerk. Zo ontstond de Gereformeerde Kerk met als oprichter Abraham Kuyper. In 1879 richtte hij de Anti Revolutionaire Partij op. Ook stond hij aan de wieg van de Vrije Universiteit.      

De zeven levens van Abraham Kuyper

Als coördinator activiteiten van het Erfgoedcentrum wees Ton Snel op Kuypers veelzijdigheid. ‘’Hij was niet alleen predikant en politicus maar ook journalist en staatsman, Hij bereisde de wereld en stond bekend als een gevierd spreker. Bij beklom zelfs de Alpen. Johan Snel schreef daarover het boek ‘’De zeven levens van Abraham Kuyper. ’’
De boeken van Kuyper worden zelfs in de Verenigde Staten en in Zuid-Korea vertaald. Samen met koningin Wilhelmina was Kuyper de enige Nederlander die op de voorpagina van de New York Times stond.,’”  vertelde Snel.
Ton Sels noemde t ook het strakke dagprogramma van Abraham Kuyper. ‘’Om elf uur dronk hij altijd koffie. Op een keer kwam zijn dienstmeisje twee minuten eerder. Hij stuurde haar terug en vroeg haar om klokslag elf uur terug te komen.’’

Ervaar Maassluis

Na dit bezoek liepen we verder naar de Nieuwstraat. Daar bevindt zich in een monument het Infopunt Ervaar Maassluis. Deze promoot Maassluis in de breedste zin van het woord. Oud-wethouder en enthousiast promotor Arnold Keyzer vertelde ons over zijn stad.  
Daarbij wees hij vooral op de belangrijke rol van het water. Maassluis ligt aan de riviermond van de Maas en door haar centrum lopen twee vlieten. Met trekvaart tochten en meer laat Ervaar Maassluis de historie herleven. In de Museumhaven liggen voormalige sleepboten klaar voor een toeristische rondvaart. 

Nationaal Sleepvaart Museum Maassluis 

Na dit bezoek liepen we terug naar de Hoofdstraat. Daar bevond zich op nr 1 het oude raadhuis van Maassluis. Nu tref je hier het Sleepvaart Museum. Dit is het enige ter wereld. 
Dit museum geeft een goede indruk van de historie en ontwikkeling van de sleepvaart. In vitrines staan scheepsmodellen. Aan de muren hangen prachtige maritieme schilderijen. Het museum toont ook een bord met 23 verschillende knopen.

Nationaal Sleepvaart Museum:  Sleepbootradiostation 1910-1920

Indrukwekkend is vooral ook een replica van een sleepbootradiostation (1910-1920). Het toont een station voor ‘’draadloze telegrafie’’. Het is gemaakt met originele Britse Marconi en Duitse Telefunken apparatuur.
Leden van de ‘’commissie historisch materiaal’’ van Radio Holland Marine maakten dit museumstuk. Met vierhonderd modelschepen en schilderijen in een loods verlangt het museum naar een grotere ruimte.
Het Sleepvaart Museum schenkt ook aandacht aan berging- en reddingswerkzaamheden plus aanverwante bedrijfstakken. Vanaf het voor deze gelegenheid onderstutte balkon zwaaide koningin Wilhelmina in 1923 naar de Maassluisers.    

Maassluis, gewoon doen!

• Het Erfgoedcentrum Abraham Kuyper bevindt zich in het Gemeenlandshuis, het mooiste gebouw van Maassluis;
  • Bezoek Ervaar Maassluis om het maritieme leven van de stad te ontdekken;
• Het Nationaal Sleepvaartmuseum in Maassluis is het enige museum ter wereld over dit thema;
• Aan de tijd van de vissers herinnert nu nog het zandtaartkoekje ‘’Slokker’’ van bakkerij Holtkamp (Nieuwstraat 4, Maassluis); 
• De vlakbij Maassluis gelegen Vestingstad Brielle werd op 13 okober 2022 verkend door stichting PRET (Promotie Recreatie En Toerisme). Gregor Rensen was van 28 oktober 2023 tot 1 januari 2023 burgemeester van Brielle.

Wist je dat?

Wist je dat de Staten-Generaal in 1775 bepaalde dat de psalmen opnieuw geschreven moesten worden? Ze eiste een moderner taal en een sneller tempo dan het trage gestadige gezang. Dat leidde tot rellen onder voor-en tegenstanders. (Bron: Canon van Maassluis, Historische Vereniging Maassluis).  Maarten ’t Hart schreef over deze vete de historische roman ’t Psalmenoproer (Arbeiderspers, 2006).      

Kijk voor meer informatie op de website van Ervaar Maassluis.